Kivi meyvesine merakı olanlar, nasıl yetiştirildiğini merak edenler, yazımızı mutlaka okuyun!
Kivi meyvesi, Çin kökenli bir meyvedir. Dünya üzerine Çin’den yayılmıştır. Ülkemiz de dahil olmak üzere pekçok ülkede kivi üretimi yapılmaktadır. Üretimi en çok yapan ülkeden aza doğru dizilimine bakacak olursak, ilk sırası Çin alır. İtalya, Yeni Zelanda, İran, Yunanistan, Şili onu takip eder. Fransa, Türkiye, Portekiz, ABD, Japonya ve İspanya olarak sıralanır. Kivinin 50’ye yakın türü olduğu söylenmektedir.
Kivi meyvesi, asmalı ve odunsu bir meyvedir. Kivi için üzümün asması gibi bir asma güzergahı hazırlanması gerekmektedir. Güçlü bir bitki olduğu için hazırlanan bu düzenin de sağlam olması gerekmektedir. Çünkü olgunlaşmaya başlayınca kivi meyvesi daha da ağırlaşmaya başlayacağından, düzeneğin kiviyi tartması gerekmektedir. Kivinin olgunlaşmış bir meyvesinin boyutu, yaklaşık bir tavuk yumurtası boyutundadır. Kivi meyvesinin dışı türlü bir yapıya sahiptir ve rengi kahverengidir. Olgunlaşmış bir kivinin ağırlığı takribi 80 – 100 gr arasındadır. Kivinin kahverengi ve hakiye çalan dış görüntüsü vardır. Ancak içi yeşil renktedir ve siyah minik minik çekirdekleri bulunur. Çekirdek kısmı meyveye mayhoş bit tat katar. Dışının sert görüntüsüne rağmen kivinin iç kısmının görüntüsü ve tadı ile sıklıkla tüketilen bir meyvedir. Ayrıca sağlığa pekçok faydası bulunmaktadır. Bunun yanı sıra pasta süslemelerinde kullanılır ve tadı ile farklılık katar. Ayrıca meyve salatası yapmayı sevenler ve tüketenlerin salatasının içerisinde olan bir meyvedir. Çiğ tüketim için uygundur. Kivi içerisinde bol miktarda C vitamini bulunur.
Peki kivi meyvesi nasıl yetiştirilir, meyve ağacı ne kadar uzar, ne kadar derine ekilmelidir, hangi iklimsel koşulları sever, sulaması nasıl olmalıdır? Üreticimizin merak ettiği tüm soruları yazımızda cevaplamaya çalışacağız. Türkiye’de kivi üretimi yaygınlaşmaya başlayan bir üretim koludur. Bu nedenle üretmek isteyen çiftçilerimiz üretime başlamadan önce bilgi sahibi olmasında fayda vardır.
Kivi meyvesi, üzüm meyvesine benzer bir şekilde sarıcı ve tırmanıcı bir meyvedir. Saçak bir kök yapısına sahiptir. Kivi meyvesinin kök derinliği, 40 cm kadar uzamaktadır. İklim koşulları ve uygun yetiştirme koşulları sağlandığında kök uzunluğu, 1.5 m kadar derinlemesine inebilir. Fidan halinde dikilen kivi, olgunlaşmaya başladıkça asmaları sarmaya başlar. Ancak belli bir yaşa geldikten sonra kiviyi budayarak şekillendirmeniz gerekmektedir. Müdahale edilmeyen kivi meyvesi, tüm asmayı kapsar, bu da meyve ağırlığını arttırabilir. Asma bu ağırlığı taşıyamayabilir. Bu nedenle bu tür problemlerin oluşmaması için kivi meyvesini budamanız gerekir. Ancak her meyve gibi kivinin de verimi için budanması gereken belli bir zamanı vardır. Üretime geçen kiviler, tekli ya da üçlü gruplar halinde oluşur.
Kivi yetiştiriciliğinde iklim koşullar nasıl olmalıdır?
Tarımda üretim yapılırken dikkat edilen husus her zaman uygun iklim koşulları olarak söylenmektedir. Uygun iklim koşulu sağlanması durumunda her bitki belirli bir verimliliğe sahip şekilde gelişir ve büyür. Verimi arttırmak için ekstra olarak sulama, ilaçlama ve gübreleme çalışması yapabilirsiniz. Ancak bir ekinin büyümesi için gerekli olan ilk koşul, uygun iklim koşuludur. Örneğin, muzu soğuk bir iklime sahip bir bölgede yetiştirmek çok zor ve zahmetli olabilir hatta tüm çabanıza rağmen yetişmeyedebilir. Bu nedenle iklim koşullar her tarım ürününü için aynı öneme sahiptir. Sera yetiştiriciliğinde bu durum farklı olabilir ancak bu ayrı bir konudur.
Kivi bitkisinin yetişmesi için öncelikle uygun iklim koşullarının sağlanması gerekmektedir. Kivi bitkisi, kışların ılık geçtiği, yazların ise sıcak ve nemli geçtiği iklimsel özelliklere sahip bölgelerde yetiştirilmek için uygundur. Dikkat etmeniz gereken noktalardan biri, kivinin don olayına uğramaması gerektiğidir. Dona uğrayan kivi bitkisinde yanmalar oluşur ve verim yarı yarıya iner. Eğer kivi yetiştirmek istiyorsanız kivi bitkinizin ilk uyanış döneminden hasat zamanına kadar dona uğramasını engellemeniz gerekmektedir. Bu süreç gelişim sürecine göre 240 ile 260 günlün bir dönemi kapsamaktadır. Özellikle ilkbaharda oluşan don olaylarına dikkat etmeniz gerekmektedir. İlkbaharda oluşan geç donlar için kivi bitkisi için önem alınmadığında, üreticimiz büyük zarara uğrayabilir. Soğuk havayı seven bir bitki olmadığı için, sert rüzgarların görüldüğü bölgeler de kivi yetiştiriciliği için uygun bölgeler değildir. Sert rüzgarlar kiviye zarar verir. Soğuğa dayanıklılık, bitkinin yaşına göre değişebilir. Örneğin yetişkin bir kivi bitkisi -13 dereceye bile dayanabilirken, genç bitkilerde -4 derecelik bir soğukluk bile bitkiye zarar verebilir. Bu nedenle kivi yetiştirilecek bölgenin 12 – 16 derecelik bir ortalama sıcaklığa sahip olması gerekmektedir.
Kivi yetiştiriciliğinde önemli olan bir diğer nokta, toprağın yapısıdır. Süzek ve derin topraklar, kivi yetiştiriciliği için idealdir. Ancak killi, taban suyu yüksek topraklar kivi yetiştiriciliği için uygun değildir. Her bitki gibi kivi de organik madde açısından doygun bir toprağı seviyor. Verimli bir hasar dönemi geçirmek için toprak önemli bir etkendir. Bu nedenle kivi yetiştiriciliği yapacaksanız önce toprağınızı analiz ettirerek uygunluğunu öğrenebilirsiniz.
Kivi, Çin’den dünyaya yayılan ve üretimi yapılan bir bitkidir. Türkiye’nin de içinde bulunduğu pekçok ülkede kivi üretimi yapılmaktadır. Ülkemiz illim özellikleri bakımından bölgelere göre çeşitlilik gösteren bir yapıya sahiptir. Bu nedenle her bölgemizde kivi üretimi yapılmaz. Ülkemizde kivi üretimi yapılabilecek en uygun bölgeler Karadeniz ve Marmara bölgeleridir. Karadeniz ve Marmara bölgelerinde, Karadeniz iklimi hakimdir. Karadeniz iklimi, kışların ılık ve yağışlı geçtiği, yazların ise sıcak ve nemli geçtiği bir iklim çeşididir. Bu nedenle kivi yetiştiriciliği için en ideal bölgelerimizdir. Ancak Ege ve Akdeniz bölgelerimizde de kivi yetiştiriciliği yapılmaktadır. Ülkemizde özellikle kivi yetiştiriciliğinde Yalova birinci sıradadır. Yalova ilini sırayla Ordu, Rize, Bursa ve Samsun takip etmektedir. Yine Trabzon, Giresun, Kocaeli, Mersin, Antalya ve Artvin illerinde kivi yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Kivi yetiştiriciliğinde önemli olan bir diğer husus, budama işlemidir. Yukarıda bahsettiğimiz gibi belli bir yaşa gelen kivi bitkisi sürekli olarak budama işlemi gerektirir. Hem asmanın üzerindeki yük ağırlığını hafifletmek için hem de diğer seneye daha verimli bir üretim olması için kivi bitkisi sürekli olarak budama işlemi yapılır. Kivi üzerine uygulanan budama şekilleri şu şekildedir: şekil budaması, kış budaması ve yaz budamasıdır. Şekil budaması, kivi bitkisinin düzgün bir gövde oluşturması için yapılmaktadır. Kivi uyku döneminde iken budama işlemi yapılır. Kış budamasında, istenmeyen dallar kökten kesilir. Ayrıca ağaçta bırakılan dal, bitkinin yaşına göre değişiklik gösterir. Örneğin 4 yaş için 12 dal bırakılır, 6 yaşta 24 dal ve 7 yaş ve üzeri için 30dal ve üzeri uygundur.
Kivi meyvesini ister meyve salatanıza katın ister pastanızı süsleyin isterseniz elinize alın direkt yiyin. Kivi insan sağlığına pekçok faydası olan bir meyvedir. Kivinin içerisinde bol miktarda C, E ve K vitamini bulunmaktadır. Aynı zamanda antioksidan da vardır. İçerisinde bulunan antioksidan sayesinde astım hastaları için tavsiye edilmektedir. Ayrıca düzenli tüketilmesi durumunda akciğere de iyi geldiği söylenmektedir. Ayrıca cilde parlaklık kazandırarak ciltte oluşabilecek sivilceleri de önlediği öne sürülmektedir.
