Ülkemizde üretimi yapılan bitkilerden biri de ayçiçeğidir. Ayçiçeği, farklı amaçlar için üretilen, farklı sektörlerde işlenilen bir üründür. Özellikle bitkisel yağ üretiminde kullanılan ayçiçeği, sıvı yağ ve bitkisel margarin yağı yapımında da kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra hayvan yemi, yakıt olarak ayçiçeği değerlendiriliyor. Kullanım alanı olarak oldukça zengin bir ürün olan ayçiçeği, aynı zamanda çerez olarak tüketiciyle buluşur.
İri taneli ayçiçeği çerez olarak kullanılırken, küçük taneler ise kuş yemi olarak üretilir. Pek çok alanda kullanılan ayçiçeği, üretimi oldukça emek isteyen bir bitkidir. Topraktan yoğun olarak beslendiği için her yıl aynı araziye ayçiçeği dikilmesi tavsiye edilmiyor. Toprağın besin değerini düşüren bir bitki olduğu için ekildiği toprağa ekim nöbeti yapılmalıdır.
Tohum şeklinde ekimi yapılan ayçiçeği bitkisi için en uygun ekim zamanı nisan aylarıdır. Hava sıcaklığı ve yağış miktarının tohumun çimlenmesi süreci üzerinde olumlu olduğunu söyleyebiliriz. Bahar yağmurlarını kaçırmadan ekim yapılmasını tavsiye ederiz. Ayçiçeği ekimi yapılacak toprağın ekimden önce havalandırılması ve bakım işleminin yapılması gerekir. Yabancı otlardan arındırılan toprak gübrelenerek besin değeri açısından zengin hale getirilir. Ekimden yaklaşık 25 – 30 gün içinde ayçiçeği tohumu çimlenir.
Ayçiçeği Nasıl Ekilir?
Ayçiçek ekilen toprağın bakım işlemi yapılması, verimli bir üretim süreci geçirilmesi açısından oldukça önemlidir. Toprak için uygun olan sürüm derinliği, 20 – 25 cm’dir. Toprak bakımı yapıldıktan sonra (yabancı otla mücadele – gübreleme), ayçiçeği tohumunun da ilaçlanarak direnç kazandırılır. Tohumun ilaçlanması, zararlılarla mücadelede önemli bir yere sahiptir. Ayrıca toprağın havalandırılarak yumuşatılması, ayçiçeği tohumunun daha hızlı bir şekilde çimlenmesine yardımcı olur.
Ayçiçeği tohumu, dekar başına 500 gr olacak şekilde ayarlanarak pnömatik mibzer yardımı ile belli aralıklarla ekilir. Toprağın nem derecesi, ayçiçeği tohumu için oldukça önemlidir. Ekim yapılacak toprak kuru ise gönen yapılarak ekime hazır hale getirin. Tohumların arası 70 cm olarak şekilde ekim yapın. Sıra derinliği ise 3 ya da 4 cm olacak şekilde açılmalıdır.
Ayçiçeği Sulama İşlemi
Ayçiçeği üretimi yapılırken, sulama işlemine çok fazla ihtiyaç duyulmaz. Belli dönemler dışında özellikle sürekli sulanmasını gerektirecek bir durum yaşanmaz. Sulama işlemi ilk olarak ekim dönemi toprak nem bakımından yetersizse, sulama yapılması gerekir. Ayçiçeği tohumu çimlenmek için belli bir oranda neme ihtiyaç duyar. Eğer toprak, tohumun ihtiyacı olan nemi karşılayamıyorsa bu durumda sulama yapabilirsiniz.
Erken gelişme dönemi, sulama yapılması tavsiye edilen bir diğer durumdur. Erken gelişme döneminde sulama yapılması, ayçiçeğinin gelişimi üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Topraktan nem ihtiyacını karşılayamayan ayçiçeği bitkisi verimli bir gelişim gösteremez. Cılız ve verimsiz olur. Bu dönemde özellikle kuraklık yaşanıyorsa sulama yapmaya özen gösterin.
Çiçeklenme başlangıcı ve süt olum dönemi, ayçiçeğinin mutlaka sulanması gereken bir dönemdir. Yağış azlığına bağlı olarak kuraklığın yaşanması, ayçiçeğinin su ihtiyacını ortaya çıkartır. Verim açısından oldukça kritik bir dönem olan süt olum döneminde sulama yapılması, verim oranını 2 katına çıkarır.
