Farklı sanayi kollarında kullanılan bir madde olarak melası tanımlayabiliriz. Özellikle hayvan yemi sanayisinde kullanılan melas, aynı zamanda alkol ve maya yapımında da kullanılan bir maddedir. Melas, şeker pancarı ve şeker kamışın fabrikada işlenirken sonda kalan ve şurubu andıran maddedir. Melası hammadde olarak nitelendirebiliriz.
Pek çok alanda melas kullanılması, melasa olan merakın da artmasına sebep olmuştur. Özellikle hayvan yeminde kullanılan bir madde olması hayvancılıkla ilgilenen üreticilerimizin daha da ilgisini çekmiştir. Yukarıda melasın ne olduğunu anlattık. Peki melas nasıl elde edilir, bunu da açıklayarak soru işaretlerini giderelim.
Hasat edilen şeker pancarı ya da şeker kamışı, işlenmek üzere fabrikaya gönderilir. İşlenmeye başlayan şeker pancarı şeker haline getirilir. Şekere uygulanan kristalleştirilme işlemi sonrasında arta kalan kısmından melas elde edilir. Görüntü olarak koyu kahverengi bir pekmezi andırır. Ağdalı bir yapıya sahiptir. Şekerden geriye kalan kısım olsa da yine de yüksek oranda şeker içerir. Katıksız bir şeker hammaddesi olduğu için çokça aranan ve tercih edilen bir maddedir. Melasın yapısında %50 oranında şeker bulunur, geriye kalan kısmın %30’unu şeker dışı maddeler ve son %20’lik kısmı da sudan meydana gelir.
Melas kullanılan işlemleri ise şöyle ifade edebiliriz. Melasın yararlanıldığı ilk durum, melastaki şekerin kazandırılma yolu ile ilgilidir. Kimyasal yollarla melasa şeker kazandırılır. Diğer bir kullanım alanı mayalanmada kullanılmasıdır. Melasta bulunan şeker mayalama işlemi ile başka maddelere dönüştürülür. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi maya işlemlerinde melas yoğun olarak kullanılan bir maddedir. Böylece mayalama işlemi ile melastan başka ürünler elde edilir. Son olarak melasın yoğun olarak kullanıldığı alanlardan biri de hayvan besiciliğidir. Melas hiçbir işlem görmeden, saf ve doğal hali ile hayvan besiciliğinde yem içerisine protein takviyesi olarak da kullanılıyor.
Hayvancılıkta Melas Kullanımı Neden Önemlidir?
Melas, hayvancılık üretiminde kullanılan ve sağladığı fayda açısından önemli olan bir maddedir. Besi yemi konusunda bu kadar önemli olmasının pek çok sebebi vardır. Bünyesinde barındırdığı şekerin yanı sıra %30’luk bir dilime sahip olan şeker dışı diğer maddelerin yemler üzerinde verimli bir etkisi bulunur. %30’luk dilimde bulunan çeşitli mineraller ve organik maddeler bulunur. Bu maddeler yeme eklendiğinde, yemin protein değerini oldukça yükseltir.
Hayvancılık faaliyetlerinde melas iki şekilde hayvanlara takviye edilir. İlk yol olarak melası su ile karıştırıp hayvanınıza verebilirsiniz. Diğer bir seçenek olarak yem ile karıştırarak verebilirsiniz. Özellikle küspelere melas ekleyebilirsiniz. Küspenin sıkılmış ya da kuru olması önemli değildir. Tavsiye olarak şunu söyleyebiliriz ki sıkılmış bir küspeye uygulayacaksanız küspe miktarının %20’lik kısmı kadar melas ilave edebilirsiniz.
Melas Kullanımının Hayvanlara Sağladığı Faydalar
Yemlerin yanı sıra hayvanınıza verdiğiniz ot, saman üzerine de melas dökebilirsiniz. Hayvanın özellikle süt üretimini artıran bir takviye olsa da dikkat etmeniz gereken nokta ise fazla kullanılmamasıdır. Melasın fazla kullanımı, hayvanların ishal olmasına sebep olabilir. Bu nedenle yetkili birine danışarak melas kullanım ölçüsüne dikkat edebilirsiniz. İştah açıcı özelliği sayesinde, iştahsız olan hayvanlarınızın iştahını açabilirsiniz. Özellikle süt ve besi verimini artırıcı bir özelliğe sahiptir. Maliyet açısından da üretici dostudur. Maliyeti yüksek bir maddedir.
Ayrıca melas kullanımı, hayvanların metabolizmasını da güçlendirir. Metabolizma zayıflığından meydana gelebilecek hastalıkların ortaya çıkmasını engeller. Düzenli kullanımı, alınan süt oranında artış oluşmasını sağlar. Alınan sütün yağ oranı miktarı fazlalaşır. İşkembenin çalışma düzenini sağladığı için işkembenin fazla çalışmasına engel olur. Ek olarak hayvanın karaciğerini güçlendirici bir etkisi de vardır.
