Ülkemizde üretimi yapılan, ticari açıdan da yüksek getirisi olan bir bitkidir. Üretimi oldukça önemli olduğu için ayçiçeği üretimine olan destek de büyüktür. Ayçiçeği ile ilgili olarak araştırma sorularının başında “ayçiçeği nerede yetişir” sorusu gelmektedir. Türkiye’de ayçiçeği üretiminin en fazla nerelerde, hangi bölgelerde ve illerde yetiştirildiğini açıklayacağız. Kısaca sizin için Türkiye’de ayçiçeği üretim haritasını hazırlayacağız.
Ayçiçeği üretiminin bu kadar önemli olmasının temel sebebi, yağ üretiminde kullanılan bir bitki olmasıdır. Ayçiçeği yağı, bugün kullanılan sıvıyağlar kategorisi içerisinde üst sıralarda yer alıyor. Yağ üretiminin yanı sıra çerez olarak tüketilmesi de yine ayçiçeği üretiminin devamlılığının sağlanmasını mümkün kılıyor. Ancak şu da var ki ülkemizde üretilen ayçiçeğinin büyük bir kısmı yağlık olarak kullanılıyor. Bitkisel yağ kategorisinin %50’lik oranı ayçiçeği yağı tarafından karşılanmaktadır. Bu nedenle üretimi oldukça önemlidir.
Sadece ülkemizde değil, dünya genelinde ayçiçeği üretimi yoğun olarak yapılmaktadır. Dünya genelinde de yine özellikle sıvı yağ elde edilmesinde kullanılan bir malzemedir. Ülkemiz özelinde baktığımızda, genel olarak ayçiçeğinin hemen hemen ülke genelinde yetiştirilmeye müsait olduğunu söyleyebiliriz.
Türkiye’de Ayçiçeği Üretimi Yapılan Bölgeler
Yukarıda genel olarak ülkemizin her kesiminde olmasa da büyük bir çoğunluğunda yetiştirilmeye müsait bir bitki olduğunu söyleyebiliriz. Ancak ayçiçeği üretiminde öne çıkan bölgeleri şu şekilde sıralayabiliriz; Marmara Bölgesi, Orta Anadolu Bölgesi, Karadeniz Bölgesi ve Akdeniz Bölgesi’dir. Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu Bölgelerinde üretimi yapılsa da bu üretildiği yörenin iklimsel özelliği ile ilgili olabilir. Saydığımız bölgeler arasında en çok Marmara Bölgesi’nde ayçiçeği üretimi yapılmaktadır. Trakya – Marmara Bölgesi, özellikle yağlık ayçiçeği üretiminin yapıldığı bölgedir. Bu bölgede ayçiçeği verimi oldukça yüksektir. Riskli bir doğa durumu yaşanmaması durumunda hem iklim hem de toprak yapısı olarak Trakya-Marmara bölgesinden yüksek miktarda yağlık ayçiçeği üretimi alınıyor.
Ayçiçeği üretiminde ikinci sırada yer alan bölgemiz Orta Anadolu Bölgesi’dir. Orta Anadolu’dan elde edilen ayçiçeği üretim oranı yaklaşık ülke genelinin %29’luk oranına denk gelmektedir. Hava koşullarının uygunluğu Orta (İç) Anadolu Bölgesi’nde ayçiçeği üretimi yapılmasına imkân sağlar. Diğer bölgelerimiz olan Karadeniz ve Akdeniz Bölgeleri’nde yaklaşık %8 oranında bir üretim oranı olduğunu söyleyebiliriz.
Ayçiçeği Üretiminin Yoğun Olarak Yapıldığı İller
En fazla ayçiçeği üretimi yapılan illerimizin başında şüphesiz ki Marmara Bölgesi’nde bulunan illerden ayçiçeği üretimi yapılanları gelir. Bu illerin başında Tekirdağ gelir. Tekirdağ ilinde ayçiçeği üretim arazileri geniş bir alana sahiptir. Bugün Tekirdağ’da ayçiçeği üretimi yapılan arazilerin oranı, 1 milyon 600 bin dekarlık alana denk geliyor. Tekirdağ ili bu açıdan hem ayçiçeği üretimi yapılarak ticarete katkı sağlarken aynı zamanda sergilediği hoş manzara ile de ziyaretçilere ev sahipliği ediyor. Ayçiçeği arazilerinin geniş yer kaplaması, hoş bir görüntü sağlayarak doğal bir stüdyo haline gelmiş durumdadır.
Tekirdağ’ın yanı sıra Edirne’de de ciddi oranda bir ayçiçeği üretimi yapılmaktadır. Ayçiçeği üretiminde ön plana çıka diğer illerimiz; Konya, Kırklareli, Adana, Aksaray, Tokat, Çorum, Eskişehir ve Amasya olarak sıralanabilir.
Üretiminin yapıldığı illere ve bölgelere baktığımızda hepsinin ortak özelliğinin benzer iklimsel özelliklere sahip olduğunu söyleyebiliriz. Yüksek sıcaklık değerlerine dayanıklı bir yapıya sahip oldukları için kuraklık yaşanması durumunda direnç gösterebilirler. Sıcağı seven bir bitki türü olduğu için sıcaklık değeri yüksek bölgelerde yetiştirilebilir. Ekim aralığı olarak, belli bir mesafenin olması gerekir. Bitkilerin sık olması verimi olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle ayçiçeği ekimi yapılırken mutlaka belli bir aralığın olmasına ve sık dikmemeye dikkat edin.
