Mutfakta çeşitli şekilde değerlendirebileceğimiz, rengi, boyutu, tadı ile mutfaklarımızı renklendiren biberleri sıkça tüketiriz. Biber bitkisi ilk olarak Amerika kıtasında yetiştirilmeye başlamış bir bitkidir. Biber bitkisinin yetiştirilme tarihi, çok eski zamanlara kadar uzanmaktadır. Daha sonra Avrupa’ya oradan da Asya kıtasına yayılmıştır. Dünyada üretilen bitkilerin %23 oranı Çin’de, %10 oranı Türkiye’de %9 oranı Nijerya’da üretilmektedir.Böylelikle biber üretimi geniş arazilerde yapılmaya başlanmıştır. Biber, patlıcangiller familyasının bir üyesidir. Biber bitkisinin çok fazla çeşidi bulunmaktadır.
Biber bitkisi, iklim ve toprak seçen bir bitkidir. Biber bitkisi, sıcak ve ılıman iklimin hâkim olduğu bölgelerde yetiştirilmek için uygun bir bitkidir. Özellikle biber tohumunun çimlenme süreci ve olgunlaşma süreci özellikle sıcak hava istediği zamanlardandır. Genel olarak sıcağı seven bir bitkidir ancak sıcaklık değerlerinin yüksek olması durumu biber bitkisine zarar verebilir. Biber bitkisi için önerilen hava sıcaklığının 21 ile 29 derece arasında bir değerde olması gerekir. Hava sıcaklığının 33 – 38 derece olduğu zamanlarda biber bitkisi zarar görebilir. Özellikle bu sıcaklıkların çiçeklenme sürecinde olması biber verimliliğini olumsuz yönde etkiler.
Biber bitkisi diğer birçok bitkide olduğu gibi bir aracı vasıtasıyla çiçeklenme işleminin gerçekleştirmez. Çiçeklenme dönemi yaşandığında, tozlaşma olayı biber bitkisi için, kendiliğinden olabilen bir süreçtir. Ancak bu çiçeklenme sürecinde görülen sıcak hava değerleri, çiçeklenme işlemini verimli bir şekilde gerçekleşmesini engeller. Sıcaklıktan dolayı tozlaşma tam olarak gerçekleşemez ve polen canlılığını kaybederek başarılı bir şekilde tozlaşma olmasını sağlayamaz. Bu nedenle biber bitkisi, sıcağı seven ve ihtiyaç duyan bir bitkidir ancak sıcaklık değerlerinin 33 dereceye çıktığı zamanlar tozlaşma süreci olumsuz şekilde etkilenir.
Biber bitkisi, aşırı hava olaylarını sevmeyen bir bitkidir. Yani aşırı sıcağın yanı sıra aşırı soğuk havalar da yine biber bitkisini olumsuz etkileyen bir durumdur. Biber bitkisi, soğuk havaya karşı duyarlı bir bitkidir. Bu nedenle soğuk hava koşulları biber bitkisine hem fiziksel olarak zarar verebilir hem de verimliliğinin düşmesine sebep olabilir. Üreticilerimizin biber üretirken dikkat etmesi gereken nüanslardan biri olan don olaylarına dikkat edilmesi gerekir.
Yaz dönemi için yetiştirilen biber tohumlarının ekimi, ilkbahar mevsiminde gerçekleşmektedir. Ancak ilkbahar mevsimi aynı zamanda son don olaylarının görüldüğü bir süreçtir. Eğer ki ekilen biber bitkisi don olayına uğrarsa bitki büyük zarar görüp solabilir. Bu da üretim süreci, üretici ve ürün için zaman kaybına yol açar. Özellikle zamanında dikilmeyen ya da erken dikilen biber bitkisi hasat sürecini de doğrusal olarak etkiler. Biber bitkisi ile ilgili olarak aşırı sıcak ve aşırı soğuk havalara karşı dirençsiz olduğunu ve bu nedenle biber ekim sürecinin iyi belirlenmesi gerektiğini söyleyebiliriz. Hava sıcaklığının -2, -3 olduğu zamanlarda biber bitkisinin sadece büyümesi gecikmez aynı zamanda soğuktan dolayı bitki solabilir.
Biberin yetiştirilmesini etkileyen bir diğer faktör de toprak faktörüdür. Biber bitkisi toprak açısından seçici bir bitkidir. Peki biber nasıl topraklarda yetiştirilmek için daha uygundur?
Bu sorunun cevabı, tınlı toprak tipidir. Tınlı toprak tipleri, genellikle taş oranının yüksek olduğu toprak türüdür. Bu toprak türünün %80 civarını taşlar oluşturur ayrıca kum ve kil maddesi de bulunur. Taşlı bir yapıları olduğu için, toprak çok fazla suyu bünyesinde muhafaza edemez. Bu durum biber tohumun yetişebilmesi için topraktan beklediği bir durumdur. Yani nem oranı yüksek ve suyu muhafaza edebilen topraklarda biber tohumu çok fazla çimlenme işlevini gerçekleştiremez. Bu da toprağa ekilen tohumların tümünün çıkamaması demektir.
Ancak genel olarak biber bitkisi, büyümek için neme ihtiyaç duyan bir bitkidir. Bu nedenle gelişme ve olgunlaşma döneminde nem oranının iyi olması gerekmektedir.
Biber yetişme türü olarak, tek mevsimlik bir bitkidir. Üretime devam edilmesi durumunda her yıl aynı üretim sürecinin tekrar yaşanması gerekir. Biber, tek mevsimlik bir bitkidir ancak hasat süreci tek seferle bitmez. Her bir hasat işleminden belli bir süre sonra tekrar biber toplama işlemi gerçekleşebilir. Ancak bu durum biberin cinsine göre de farklılık gösterebilir.
Biber bitkisi, ilk yetişme sürecinde kazık köklü ve odunsu bir gövdeye sahip bir bitkidir. Fide büyümeye başladıkça gövde kısımdan dallar çıkmaya başlar. Ancak bu saçak dallar gayet narin ve hassas yapıdadır, kolaylıkla kırılabilir. Ayrıca biber bitkisinin kökü toprak içerisinde 100 cm derinliğe ulaşabilir. Çap olarak ise biber kökü 60 cm kadar yanlara doğru yayılmaktadır. Ayrıca sağlıklı yetişen bir biber bitkisinin boyutu, 200 cm kadar uzayabilir. Ancak biber bitkisinin boyutu, yaprak yapısı gibi nitelikler biberin türüne göre de değişebilir. Ayrıca biberin çiçek rengi genel olarak tüm türleri için beyaz renktedir.
Üreticimizin biber yetiştiriciliği yaparken dikkat etmesi gereken noktalardan biri de biber ekim zamanıdır. Verimli bir üretim süreci geçirilebilmesi için biber tohumu ya da fidesini ekip dikeceğiniz tarihi iyi belirlemeniz gerekir. Özellikle erken dikme durumunda, biber bitkinizin son don olaylarını yaşamadan çimlenip büyümeye başlaması gerekir. Bu nedenle biber dikim sürecine dikkat edilmesi ve en uygun zamanda ekim işleminin yapılması gerekir.
Biber, diğer ülkelere ihraç ettiğimiz ürünler arasındadır. Bu nedenle talebin karşılanması açısından üretimin devamlılığı önemlilik arz eden bir konudur. Ülkemizde bu nedenle biber ekim dönemleri açık alan biber yetiştiriciliği ve örtü altı biber yetiştiriciliği olarak iki şekilde gerçekleşmektedir. Açık şekilde gerçekleştirilen biber yetiştiriciliğinde genellikle ilkbahar döneminde tohum ya da fide ekim işlemi gerçekleştirilir ve yaz başı gibi ekim işlemine hazırlanılırken, örtü altı biber yetiştiriciliğinde hem ilkbahar dönemi hem de sonbahar dönemi biber yetiştiriciliği yapılabilir hale getirilir. Örtü altı biber yetiştiriciliğinde sonbahar dönemi için ekim işlemi 10 temmuz ile 10 eylül arası gerçekleştirilir, İlkbahar ayı için ise 15 kasım ile 30 aralık ayları arasında gerçekleştirilir.
Diğer tarımsal üretim sürecinde uygulanan gübre desteği, biber üretiminde de önemli bir yere sahiptir. Ekim işlemi gerçekleştirilmeden önce, biber ekilecek arazinin sürülerek dekar başına 3 ton olacak şekilde yanmış ahır gübresi atılması önerilmektedir. Ayrıca dikim sürecinde fosforlu gübre desteği sağlanır, azotlu gübrenin ise yarısı kadarı verilir.
Geriye kalan azotlu gübre ise ilk sulamam işlemi ile birlikte uygulanmalıdır. Dekar başına düşen gübre oranı azot için 15 kg, fosfor için ise 15 kg’dir.
Ayrıca sulama işlemi biber yetiştiriciliğinde önemli olan bir diğer uygulamadır. Biber neme ihtiyaç duyan bir bitkidir. Ancak bu durum toprağın su tutma kapasitesi ile karıştırılmamalıdır. Tohum ekim zamanı toprağın nemli olması, tohumun daha geç bir süreçte çimlenmesine sebep olabilir hatta bazı tohumlarda çimlenme işlemi bile gerçekleşmeyebilir.
İlk sulama işlemi, dikimden 15 gün sonra uygulanabilir. Biber bitkisi biber meyvesi vermeye başladıktan sonra sulama işlemine birer hafta arayla devam edilir.
Ayrıca hasat süreci ile ilgili olarak, ilkbaharda ekilen biber tohumun haziran sonu temmuz başı gibi hasta hazır hale gelir. Hasat süresi uzun süren bir bitkidir. Ekim ayına kadar hava koşullarına bağlı olarak hasat işlemi devam edebilir.
