Toprak, her canlının üzerinde hayat bulduğu bir atmosfer katmanıdır. Bitkilerin yaşamsal varlığı toprağa tam bağlı iken insanların ve bazı hayvanların yaşaması da yine toprakta yetişen bitkilere bağlı olarak gerçekleşir. İnsanlık tarihine baktığımızda insanların toprağı üretim için kullanmasının temelinde var olan besinlerin azalması ve insan nüfusunun artmasına bağlı olarak yetersiz hale gelmesi ile toprağın işlenerek tarımsal üretime hazır hale getirildiğini ifade edebiliriz. 

O günden bugüne baktığımızda toprağın tarımsa üretimde kullanılması ve bu kullanım sürecinde daha verimli üretim nasıl yapılır, bu sorunun üzerine yoğunlaşalım. Verimli bir tarımsal üretim sürecinin gerçekleştirilebilmesi için bazı faktörlerin olması gerekir. Dünya nüfusunun demografik olarak en fazla artışta olduğu bir dönemde olduğumuzu söyleyebiliriz. İnsan nüfusunda yaşanan bu dengesiz artış temel ihtiyaçlarımızdan olan beslenme ihtiyacımızı gidermemizde bize zorluk yaşatabiliyor. Ülkemiz temelli bir kıyaslama yaptığımızda ise tarım ülkesi olarak nitelendirilen bir ülkede yaşıyoruz. Başta iklim ve toprak çeşitliliğinden dolayı ülkemizde pek çok tarımsal bitkinin üretimi yapılıyor. 

Peki tüm bu açıklamalardan hareketle şu soruya yoğunlaşalım. Tarımsal üretim yaparken verimli bir üretim süreci için neye ihtiyaç duyarız? İhtiyaç duyduğumuz faktörlerden biri şüphesiz ki topraktır. Ancak bu toprağın verim değeri oldukça önemlidir. 

Verimli Toprak Nedir? 

İçerisinde bulunan besin değerlerinin yüksek olduğu, tarımsal üretim için oldukça önemli olan topraklardır. Toprağın verimli olabilmesi için bazı faktörlerin toprakta bulunması gerekir. Bu faktörleri kısaca fiziksel, kimyasal, biyolojik ve toprağın kendisinde bulunan organik madde varlığı olarak sıralayabiliriz.  

Fiziksel faktörler; toprağın yapısı ile alakalıdır. Toprağın geçirgenliği, nem oranı, pH değeri gibi konuları barındırır. Bilindiği gibi her toprağın ph değeri, nem oranı ya da toprağın geçirgenlik seviyesi bir değildir. 

Biyolojik faktörler ise toprağın içinde bulunan biyolojik dengeyi ifade eder. Toprakta bitki üretimi yapılıyor ancak toprak sadece bunun için var değil. Toprağın üstünde olduğu kadar, toprağın içindeki biyolojik döngünün varlığı da toprağın verimini etkiler. En basitinden şu şekilde ifade edelim. Toprakta yaşayan solucanın toprak içinde yapmış olduğu hareketlerden dolayı toprağın havalanma ihtiyacının karşılanmasına yardımcı olur. 

Kimyasal faktörler, toprağın sahip olduğu elementlerle alakalıdır. Toprakta bulunan elementler toprağın besin değeri açısından verimli olmasını sağlarken aynı zamanda bitkilerin de ihtiyaç duyduğu besin ihtiyacını karşılaması için önemlidir. Bu durumu da şu şekilde ifade edebiliriz. Bugün tarımsal üretimde kullanılan gübre çeşitleri organik ve yapay(kimyasal) olarak iki grupta incelenebilir. Kimyasal içerikli gübrelerin üretilmesinin temel sebebi ise budur. Toprağın kaybettiği kimyasal elementleri toprağa geri kazandırarak toprağın verimli hale getirilmesini sağlar.  

Toprağın bünyesinde bulunan organik madde varlığı da toprağın verimli olmasını sağlayan bir diğer faktördür. Toprağın organik madde varlığı, üzerinde üretilen bitkilerin tekrar toprağa karışması ile sağlanabilir. Bu nedenle üretimden sonra tarım arazisini temizlemek için yakma gibi işlemler yapmayın. Bu tamamen toprağı verimsizleştiren bir yöntemdir. Bunun yerine toprağı sürerek bitkilerin tekrar toprağa karışmasını sağlayabilirsiniz. 

En Verimli Toprak Olarak “Çernezyomlar”  

Dünya üzerinde yapısal olarak farklı özellikleri barındıran ve eşit açısından geniş bir yelpazeye sahip toprak türleri bulunur. Bu toprak türleri arasından en verimli toprak türünün çernezyom olduğunu ifade edebiliriz. Çernezyomu bu denli önemli kılan özelliklerinden biri humus varlığıdır. Çernezyomlar humus değeri açısından oldukça zengin bir orana sahiptir. Humus açısından zengin bir yapıya sahip oldukları için çiftçiye verimli bir üretim süreci sağlayabilir.  

Humus değerinin yanı sıra kimyasal elementlerin bulunduğu bir toprak türüdür. Dünya genelinde en verimli toprak türü olarak bilinir. Ülkemizde çernezyom topraklar Erzurum-Kars bölgesinde görülür. Kars, Göle ve Sarıkamış çernezyomlu toprakların bulunduğu ilçelerimizdir.