Kinoa yetiştiriciliği ülkemiz içeresinde yeni yeni Pazar payına sahip olmuş olduğunu söyleyebileceğimiz bir yetiştiricilik türü olarak görünüyor. Kinoa oldukça sağlıklı olarak görülen tarım ürünleri arasında bulunuyor ve hem karı bir yatırım olması hem de sağlığa faydaları ile üreticinin dikkatini çeken tarım ürünleri arasında yer alıyor demek mümkün gibi görünebiliyor.
Tabii bu ürünün son dönemlerde artan popülerliği ile hem tüketicinin hem de üreticinin kafalarında çeşitli sorular oluşması mümkün olabiliyor.
Kinoa Nedir?
Kinoanın ne olduğunu açıklamak gerekirse kinoa temel olarak baklagiller ailesi içerisinde düşünülen bir bitki olarak göze çarpıyor. Daha çok tohumu tüketim için tercih edilen bu bitki aslında bir baklagiller arasında yer almadığını söylemek mümkün olabilir.
Kinoa tarımının yapılmasının temel sebebi bu bitkinin içerisinde yer alan yenilebilir özellikli tohumlar için olsa da ıspanak ve pancar gibi bitkiler ile daha yakın özelliklere sahip olduğu söylenilebilir.
Kinoanın Anavatanı Neresidir?
Güney Amerika bölgesinde And Dağlarının farklı bölgelerinde yetiştiriciliğinin 4000 yıl öncesinden beri bilinçli olarak yapıldığı tahmin ediliyor fakat bu bitkinin yetişmeye doğal olarak başlaması çok daha önceye dayanıyor olarak biliniyor demek mümkün olabilir.
Kinoanın en büyük özelliklerinden biri ise herhangi bir tahıl çeşidine kıyasla besin değerleri açısından oldukça yüksek bir içeriğe sahip olması demek mümkün olabilir. Özelikle içerisinde bulundurduğu demir, çinko. Kalsiyum, fosfor bulunur bu da insan sağlığı için oldukça faydalı olduğu anlamına gelebilir.
Glüten içermeyen bir ürün olduğu için kinoa günümüz içerisinde özellikle sağlıklı yaşam tercih ederek glütenden uzak duran veya glüten hassasiyeti olan kişiler tarafından tercih edilen önemli ürünler arasında yer alıyor demek mümkün olabilir.
Genel olarak tüketim için tohumları tercih ediliyor olsa da kinoa bitkisinin nadiren dahi olsa yapraklarının da pazarlarda satıldığı çiğ veya pişirilerek tüketilebildiği kinoanın bilinen özellikleri arasında bulunuyor.
Pek çok un çeşidine kıyasla düşük kalorili sağlıklı ve tok tutucu olması özelliği sayesinde tohumlarından elde edilen ununda tüketiciler tarafından tercih edildiğini söylemek mümkün olabilir. Kinoa bitkisinin diğer özelliklerinden biri de 2013 yılı içerisinde Birleşmiş milletler tarafından incelemeye alınmış bir besin ürünü olması denilebilir. Zaten 2013 yılından sonra üretim ve tüketimi yıllar içerisinde gittikçe artmaya devam ediyor olarak biliniyor. Tarlada yetişen bitkilerin çoğu vücut için olmazsa olmaz olan protein açısından fazla zengin olmayabiliyor. Buna bağlı olarak kinoanın zengin protein içeriği dikkat çekmiştir. Vegan tüketime de uygun bir bitki olarak görülen bir bitki tohumu olarak da kinoayı örnek verebilmek mümkün gibi görünüyor.
Kinoa sağlıklı bir tohum olduğu için Güney Amerika’dan sonra uygun ve yetiştiriciliği yapılabilen alanlarda yetiştiriciliği sağlanırken kar açısından da yetiştiriciliği yapılabilen bölgeler içerisinde büyük bir olanak sağladığından gittikçe yayılan ve çoğalan sağlıklı bir besin ürünü olduğunu söylemek mümkün olabiliyor. Bununla birlikte yetiştirici bu bitkinin yetiştirilmesi ve hangi alanlar içerisinde, hangi iklim koşullarına uygun olarak yetiştirilebileceği ile ilgi olarak pek çok araştırma yapıyor diyebilmek mümkün. Son dönemlerde dünyanın farklı bölgeleri içerisinde artan tüketimi ile kinoa tohumumun ithalat edilen tarım ürünleri arasında çok önemli bir paydaya sahip olduğunu söylemek ile de pek yanılmış olmayız.
Kinoa Yetiştiriciliği
Kinoa popüler bir hale gelmesi ile yetiştirici için yeni bir üretim ürünü olarak ön plana çıktı demek mümkün buna bağlı olarak yetiştirici de konuyla alakalı olarak araştırma yapmaya başladı diyebiliriz.
Son dönemler içerisinde popüler olan tüketimi ile ülkeler kinoa yetiştiriciliği için çeşitli teşvik programları ve bununla birlikte eğitim programları da oluşturmaya başladı Türkiye içerisinde de kinoa yetiştiriciliğine teşvik için devlet tarafından oluşturulmuş olan bir bütçe var demek mümkün. Ülkemiz içerisinde bu bitkinin yetiştiriciliğini sağlamak isteyen kişilere ücretsiz olarak tohum temin edilebiliyor. Yeni yeni üretim alanları oluşturulduğu için bakımı ve dikiminin de içerisinde yer aldığı bir eğitimi kinoa yetiştiriciliği yapmak isteyen kişilere sağlayabiliyor. Eğer yetiştirme yapacağınız bölge kinoa yetiştiriciliği için uygunsa oldukça verimli ve karlı olarak bu bitki yetiştirilebilir bir özellik taşıyor diyebiliriz.
Peki Kinoa Nerede Yetişen Bir Bitkidir?
Kinoa nerede yetişir sorusu aslında bu bitkinin üreticiliğini sağlamak isteyen kişiler tarafından en çok araştırılan konulardan biri olarak karşımıza çıkıyor. Uygun koşullarda yüksek kar yerine emeklerin ziyan olmasına neden olabilecek kinoa bitkisi Kurak bölgeleri daha çok sever bir özellikle olarak göze çarpar diyebiliriz. Aslında tarihi eskilere dayanan bu bitki çeşidinin 100’ün üzerinde farklı çeşidi olduğu biliniyor. Çeşitlerine göre bu bitlilerin toprak isteği, iklim isteği, sıcaklık isteği, su isteğinin değişiklik göstermesinin mümkün olduğunu söylemek gerekir yetiştirdiğiniz türe uygun olan alan ve hava koşulları içerisinde Kinoa yetiştiriciliğini gerçekleştirebilirsiniz.
Türkiye’de Kinoa Yetiştirilir Mi?
Türkiye içerisinde hemen hemen her bölgede yetiştiricilik yapılabileceği söylenilebilir bir durumdur. Türkiye içerisinde 2 farklı kinoa çeşidi şu an için verimli olarak yetiştirilebilir bir biçimde görülüyor diyebiliriz. Tarımının yapılması konusunda ise el yerine tarım değil makineli tarım tercih edilme oranı çok daha fazla makineli tarıma uygun olan bir bitki çeşidi olduğu için de kinoa üreticisine zamandan da tasarruf sağlatıyor demek mümkün olabilen özelliklerinden biri olarak göze çarpıyor.
Su ve gübre isteği açısından maliyetsiz bir bitki olarak görülen kinoa bitkisinin yetiştiricilik ve gelişme dönemleri içerisinde yetiştiricisine fazla masraf yaptırmadığı için de sevilen bitkiler arasında yer alıyor.
Kinoa bitkisinin çoğu hava ve çevre koşuluna dayanıklı olarak gelişimini sağlayabilmesi de dikkat çeken konulardan biri olarak göze çarpıyor. Buna bağlı olarak Türkiye içerisinde de pek çok yer kinoa yetiştiriciliği için uygun olabiliyor. En iyi verimi sağladığı rakımlar 1000 ila 4000 metre arasında olan yüksekliklerde yaylalar içerisinde verdiği söyleniliyor olsa da ova olan alanlarda veya dağ yamaçları üzerinde de kinoa tarımının verimli olarak gerçekleştirilebildiği hem de ekildiği toprak içerisine kolayca uyum sağladığı söylenilebiliyor.
Tüketime uygun olarak ülkemizde yetişen kinoa bitkisinin kırmızı tonları taşıyan ve süpürge otuna benzeyen bir görüntüsü olduğunu söylemek mümkün bitki boyu ile 1 ila iki metre arasında gelişme gösteriyor demek bu bitkinin özellikleri arasında yer alıyor.
Türkiyede Kinoa Yetiştiriciliği Nerede yapılıyor?
2013 yılından sonra bu bitkinin Türkiye’de yetiştirilmeye başlandığı biliniyor demek mümkün. İlk olarak yetiştiriciliğinin başladığı alan Çanakkale Kaz Dağları içerisinde kuzey taraflarında yetiştirilmeye uygun olarak yapılmaya başlanmış. Bu alanda kinoa yetiştiriciliğinin verimli olarak saklanıldığını söylemek mümkün olabilir. Su ihtiyacı açısından fazla bir isteğe sahip olmayan kinoa bitkisinin bol oksijen içeren yüksek bölgeler içerisinde yetiştirilmesi bitkinin daha verimli bir hale gelmesine yardımcı olabiliyor.
Türkiye içerisinde yetiştiriciliğinin yapılabileceği en uygun alanlar ise Konya Ovası, Torosların kuzey tarafı, Doğu Anadolu içerisinde bulunan yüksek plotalar içerisinde gerçekleştirilebilir.
